Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II. Отсутствует

Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II

od karty wydanej za talonem zwalniającym od składki stałej” – głosiło obwieszczenie Rady z 19 I 1942 r. (zob. Rada Żydowska w Warszawie, s. 672).

461

Zob. ARG I 287 oraz ARG II 78a i b – przykładowe talony, które były wydawane osobom zwalnianym z opłaty składki stałej, w: ibidem, s. 432-434. Na liście zwolnionych z opłaty za talony aprowizacyjne widnieją współpracownicy ARG: Bluma i Hersz Wasserowie, Daniel Fligelman i Dwojra Sztatman; zob. ARG I 288 [w:] ibidem, s. 435.

462

Zob. Sprawozdanie z działalności referatu składki stałej [w:] Ludność żydowska w Warszawie., s. 430. Władze niemieckie zatwierdziły 26 VI 1940 r. osobny statut składek.

463

Zob. Ludność żydowska w Warszawie., s. 566.

464

AŻIH, 301/2277, Relacja Samuela Elpera; AŻIH, ARG II 552b, Wydział III Składki Gminnej, Zawiadomienie z 7 kwietnia 1941 r. dla [Chaskiela] Wilczyńskiego o umorzeniu składki gminnej w wysokości 79 zł.

465

Rada Żydowska w Warszawie, s. 370.

466

Zob. Ludność żydowska w Warszawie., s. 623.

467

Rada Żydowska w Warszawie, s. 570.

468

Zob. II sprawozdanie tygodniowe prezesa Rady Żydowskiej. Sprawozdanie z działalności Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie za okres 22 IV-30 IV 1940 r. [w:] ibidem, s. 457.

469

ARG II 75 [w:] ibidem, s. 442-533.

470

Trzeba dodać, że w opinii warszawskich Żydów placówki te cieszyły się jak najgorszą sławą i uważane były za umieralnie.

471

Sprawozdanie tygodniowe Prezesa Rady Żydowskiej za okres 16-21 kwietnia 1940 [w:] Rada Żydowska w Warszawie, s. 453.

472

Jak wiadomo z budżetów RŻ zachowanych w APW, w późniejszym okresie, tj. po utworzeniu getta, największym obciążeniem budżetowym stała się dla Rady Służba Porządkowa, zob. Grabowski, Wstęp [w:] Ludność żydowska w Warszawie., s. XXVI.

473

Więcej na ten temat: Engelking, Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik., s. 171 i n. oraz Grabowski, Wstęp [w:] Ludność żydowska w Warszawie., s. XXV-XXVI.

474

Sprawozdanie tygodniowe Prezesa Rady Żydowskiej za okres 22-28 maja 1940 [w:] Rada Żydowska w Warszawie, s. 494.

475

ARG I 249 [w:] ibidem, s. 220.

476

Ringelblum, Kronika getta warszawskiego., s. 354.

477

Zob. AŻIH, ARG I 425, [Menachem Mendel Kon], „Narada 8 członków RŻ 7 lipca 1941 r. w lokalu Gminy, Grzybowska 26”, s. 22-28.

478

ARG II 46, Adam Czerniaków, „Nowe zadania gminy żydowskiej w Warszawie i sytuacja ludności żydowskiej” [w:] Rada Żydowska w Warszawie, s. 162 i n.

479

Ibidem, s. 172.

480

Chil Rozen (1899-1942) – przed wojną handlowiec i właściciel prywatnego gimnazjum. W getcie warszawskim przewodniczący Wydziału Pracy. Zginął we wrześniu 1942 r., zastrzelony przez Niemców, gdy jechał na Umschlagplatz ratować swojego brata.

481

O tej relacji pisał obszerniej Marcin Urynowicz, zob. idem, Adam Czerniaków., s. 264-265.

482

ARG I 238, Przemówienie z okazji urodzin Abrahama Gepnera [w:] Rada Żydowska w Warszawie, s. 179-180.

483

Zob. ARG I 226, Korespondencja z Inspektoratem Finansowym [w:] ibidem, s. 422-428.

484

Zob. ARG I 230, Notatka uzupełniająca w sprawie oczyszczania ulic w Dzielnicy Żydowskiej [w:] ibidem, s. 194-199.

485

ARG I 282, Korespondencja w sprawie statutu ZZ [w:] ibidem, s. 704-708.

486

Zob. ARG I 214 i ARG I 262, pisma do administratorów domów i do komitetów domowych [w:] ibidem, s. 51, 355.

487

Zob. AŻIH, ARG I 509. Jeden z pamiętnikarzy warszawskiego getta określił Chila Rozena jako „najgłębszy i najbardziej wnikliwy rozum w Radzie. Głęboko, trafnie i trzeźwo oceniał zawsze całokształt sytuacji, nie tylko w zakresie powierzonego sobie resortu”, zob. Stefan Ernest, O wojnie wielkich Niemiec z Żydami Warszawy, Warszawa: Czytelnik, 2003, s. 159.

488

Por. ARG II 74 [w:] Rada Żydowska w Warszawie, s. 437.

489

Por. Adama Czerniakowa dziennik., s. 251. Sceptyczny pozostał także Majer Bałaban, przedkładający prośbę, skoro prosił Czerniakowa o ustną odpowiedź i zapewniał, że po jej uzyskaniu zniszczy pisemną prośbę rabinów, zob. Rada Żydowska w Warszawie, s. 439.

490

Zob. ibidem, s. 125 i 599.

491

Zob. ARG I 281 [w:] ibidem, s. 702. Dokument zachował się jako destrukt. Nie udało się ustalić bliższych informacji na temat tej spółdzielni.

492

Choć, jak wiadomo z Dziennika Czerniakowa, urzędnikom RŻ wielokrotnie wstrzymywano wypłatę pensji z powodu pustek w kasie Judenratu, por. zapisy z 16-25 III 1940 r., s. 95 i n.

493

Zob. ARG I 274 [w:] Rada Żydowska w Warszawie, s. 601. Osobny statut był konieczny ze względów prawnych, umożliwiał ZZ prowadzenie odrębnych rachunków i polityki kredytowej.

494

W „Notatce w sprawie sytuacji materialnej pracowników Rady Żydowskiej i stosunku do nich Zakładu Zaopatrywania” (ARG I 283) czytamy: „Pracownicy ZZ są stosunkowo świetnie uposażeni. Trudno jest ustalić faktyczną wysokość ich wynagrodzenia, gdyż trzyma się to w tajemnicy, a w razie konieczności podaje się do wiadomości tylko ich podstawowe pobory, zatajając różne do tych poborów dodatki. Wiadomo jednak, że otrzymują oni dodatek, wynoszący nie mniej niż połowę zasadniczego uposażenia, a także wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych i w soboty” (Rada Żydowska w Warszawie, s. 708).

495

ARG I 252 [w:] Rada Żydowska w Warszawie, s. 245-318. Oprócz wzmiankowanych rozkazów kierownictwa SP, zachowały się także trzy rozkazy Oskara Seklera, kierownika V Rejonu SP (ARG I 253 [w:] ibidem, s. 320-323).

496

ARG I 245 [w:] ibidem, s. 343. Między 1 I a 30 VI 1941 r. Wydział Kontroli skontrolował większość wydziałów i agend RŻ. Cytowane sprawozdanie jest prawdopodobnie jedynym, które się zachowało.

497

Więcej na temat wywłaszczania Żydów i zarządu komisarycznego zob. Jan Grabowski, Zarząd Powierniczy i nieruchomości żydowskie w Generalnym Gubernatorstwie. „Co można skonfiskować? W zasadzie wszystko” [w:] Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939-1950, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2014, s. 73-112.

498

Choć z drugiej strony zwolennik dr. Steina, pragnąc wystawić mu laurkę, potwierdza de facto zarzuty podniesione przez Munweza. Mianowicie tak doktor Henryk Makower charakteryzował

Скачать книгу