Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II. Отсутствует
Awiw: Yad Vashem i Ha-Kibuc Ha-Meuchad, 2011, s. 148-153 [zob. też
752
Pagis, „Dni ciemności.”, s. 98.
753
Zob. zeznanie Gutmana na procesie Eichmanna:
754
Początkowo kibuc miał charakter pozapartyjny i mieszkali w nim zarówno działacze Ha-Szomer ha-Cair, jak i Ha-Noar ha-Cijoni. W przeciwieństwie do ocalałych z Zagłady, którzy po wojnie nie widzieli sensu w podtrzymywaniu różnic ideologicznych, partie macierzyste wspomnianych ruchów naciskały na rozwiązanie kibucu. Ostatecznie działacze Ha-Noar ha-Cijoni opuścili Awiw, pozostali tam zaś członkowie Ha-Szomer ha-Cair.
755
Opublikował np. kilka artykułów w wydawanym przez Ha-Szomer ha-Cair piśmie „Mosty” na temat ruchu oporu w getcie i w Auschwitz.
756
Zob. Pagis, „Dni ciemności…” s. 153, 155.
757
Israel Gutman, „O przebiegu powstania” [w:] „Podręcznik Ha-Szomer ha-Cair”, t. 1, Merchawia: Sifrijat Poalim, 1956, s. 537-552;
758
Gutman [we współpracy z kolegami, byłymi więźniami], „Ludzie i popioły. Książka o Auschwitz-Birkenau”, Merchawia: Sifrijat Poalim, 1957.
759
Zeznania Gutmana:
760
Więcej na temat zmagań ruchu oraz walki politycznej o kształtowanie pamięci o Zagładzie i bohaterstwie jej ofiar, a także badań dotyczących tego zagadnienia w latach młodości Gutmana zob. Boaz Cohen,
761
Zob. Adi Portugez, „Początki Moreszet”, „Jalkut Moreszet” 2006, t. 80, s. 13-25 oraz szczegółowy opis późniejszej działalności Gutmana w Moreszet.
762
Merchawia-Tel Awiw: Sifrijat Poalim, 1963.
763
Israel Gutman,
764
Hannah Arendt,
765
Artykuł krytyczny „Nienawiść do samej siebie w stylu Arendt”, „Jalkut Moreszet” 1967, t. 6, s. 111-134 jest przykładem jego ciętego języka. W miejscu poświęconym Arendt i jej analizie, zgodnie z którą Eichmann miał jakoby żywić uznanie dla syjonizmu, napisał np. (s. 119): „Każdy rozumny człowiek przyzna, że tylko niepohamowana nienawiść do samego siebie skłania Żyda do oceny nazisty, jakim był Eichmann, i syjonizmu na jednakowym poziomie. Co więcej, temat ten nie jest wart krytyki i dyskusji”. Opinia ta ponownie pojawiła się w reedycji jego tekstów, ale Gutman zmienił tytuł artykułu („Prawdziwa banalność zła? Odpowiedź na książkę Hannah Arendt
766
Arendt,
767
Gutman, „Badania nad Zagładą…” s. 200-203.
768
Cohen,
769
Hirsz Lekkert (1880-1902) – działacz Bundu, w 1902 r. stracony przez powieszenie po nieudanym zamachu na gubernatora Wilna gen. Victora von Wahla – przyp. red.
770
Protokół zebrania Kibucu Arci 18 VI 1961 r., cyt. za: Portugez, „Początki Moreszet”, s. 15.
771
Porat,
772
Awiwa Halamisz, „Powstanie młodzieży z Ha-Szomer ha-Cair (1911-1948)”, „Dor le-Dor” 2011, t. 36, s. 163-189.
773
Portugez, „Początki Moreszet”, s. 20-24.
774
Israel Gutman, „Zagłada i powstanie w naszym systemie edukacyjnym”, „Przewodnik po Ha-Szomer ha-Cair”, 9 IV 1956, s. 12-16. Zob. też
775
Israel Gutman, Chaim Schatzker,
776
Szerit ha-Pleta (hebr. ocalałe ostatki) – zaczerpnięte z Biblii (1 Krn 4, 43) określenie, jakim nazywali siebie i społeczność, jaką tworzyli, Żydzi ocalali z Zagłady tuż po wyzwoleniu, szczególnie w obozach dla przesiedleńców – przyp. red.
777
Zob. też Idith Gil, „Zmiany w nauczaniu o zachowaniu Żydów podczas Zagłady (1948-2008)”, „Jalkut Moreszet” 2010, t. 87, s. 57-85;
778
Książka „Totalitaryzm i Zagłada: podręcznik dla szkół średnich” (Jeruszalaim: Merkaz Zalman Szazar, 2009) budziła w nim niepokój, ponieważ zestawienie Zagłady i reżimów totalitarnych w jednej publikacji było sprzeczne z jego przeświadczeniem o wyjątkowości Zagłady.
779
780