Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II. Отсутствует
Augiasza i doprowadziłam dział do stanu, przy którym wytrzymał dwie poważne kontrole państwowe: PAN i Najwyższej Izby Kontroli, a także dwie kontrole wewnętrzne – Komisji Inwentaryzacyjnej”. Zob. Akta personalne Ruty Sakowskiej w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (dalej AŻIH), sygn. 310 (nie podaję numeru jednostki, gdyż zespół jest w trakcie porządkowania).
818
W liście z 31 I 1968 r. skierowanym do dyrektora Artura Eisenbacha napisała m.in.: „Przez wszystkie te lata usiłowałam pogodzić prace organizacyjne i porządkowe z pracą naukową i popularyzatorską. Udało mi się to tylko częściowo, i to kosztem zdrowia, kosztem kontaktów towarzyskich i kosztem obowiązków wobec starych rodziców, którzy pogodzili się z faktem, że ja od wielu lat inwestuję w miraż pracy naukowej czas, siły, zdrowie i pieniądze. Zarobki moje do grudnia 1967 r. w Instytucie pomimo wkładu czasu były bardzo małe, a i z tych marnych zarobków płaciłam za maszynopisy i lekcje angielskiego. W Instytucie inkasowałam jedynie zniewagi i upokorzenia. Satysfakcja moralna, wynikająca z faktu, że komisja Najwyższej Izy Kontroli, sprawdzająca działalność Instytutu 1967 r., nie zgłosiła zastrzeżeń do działu muzealnego, stanowczo mi nie wystarcza. […] Pracuję obecnie bardzo intensywnie nad rozprawą doktorską na temat: «Życie społeczne i kulturalne w getcie warszawskim», zgłoszoną na Uniwersytecie Warszawskim. Potrzebuję pomocy. Zwracam się do Pana Dyrektora z uprzejmą prośbą o pomoc merytoryczną i organizacyjną oraz o zwykłą ludzką życzliwość, bez której nie podołam trudnym zadaniom” (
819
W tym czasie wyjechali m.in. Tatiana Berenstein, Adam Rutkowski, Danuta Dąbrowska, Samuel (Szmuel) Krakowski. Ruta Sakowska bardzo przeżyła ich emigrację, a szczególnie brakowało jej Tatiany Berenstein, z którą była zaprzyjaźniona.
820
Tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie historii został nadany Rucie Sakowskiej 6 V 1975 r. uchwałą Rady Naukowej Instytutu Historii PAN. Zob. odpis dyplomu w aktach personalnych Ruty Sakowskiej (AŻIH, sygn. 310).
821
Osiem lat później ukazało się drugie wydanie tej książki, poprawione i uzupełnione przez autorkę (
822
Bibliografia prac dr Ruty Sakowskiej, opracowana w większości przez nią samą, została ogłoszona przez dr Eleonorę Bergman w „Kwartalniku Historii Żydów” 2011, nr 4 (240), s. 547-556.
823
824
Ruta Sakowska,
825
Wiele dokumentów z ARG Ruta Sakowska zamieściła w „Biuletynie ŻIH” i „Bleter far Geszichte”.
826
827
828
Redaktorem edycji został prof. Feliks Tych.
829
830
Poza krótkim epizodem, kiedy kierowała Działem Muzealnym ŻIH, Ruta Sakowska nie zajmowała samodzielnych stanowisk i nie podejmowała się prowadzenia szerszej działalności organizacyjnej, naukowej, społecznej itd. Jej aktywność zawodowa skupiała się prawie wyłącznie na własnej pracy badawczej i dlatego przy ocenie jej dorobku głównie na nim trzeba bazować.
831
Do nielicznych jej prac poruszających inną tematykę należy m.in. szkic poświęcony dziejom gminy żydowskiej w Warszawie w okresie międzywojennym (Z
832
Mimo że w bibliografii zamieszczonej w pracy doktorskiej pojawia się zespół Delegatury Rządu RP na Kraj z Archiwum KC PZPR (obecnie w Archiwum Akt Nowych; dalej AAN), nie znała dokładnie jego zasobu, w szczególności zaś znajdujących się w nim rękopisów sporządzonych przez „Oneg Szabat”.
833
Hersz Wasser (1912-1981), jeden z najbliższych współpracowników Emanuela Ringelbluma w „Oneg Szabat”, po wykopaniu pierwszej części ARG w 1946 r. opisał niektóre ocalałe dokumenty, umieszczając przy nich kartki identyfikacyjne, zawierające najważniejsze informacje o podanych rękopisach. Z czasem, niestety, wiele tych luźnych kartek zaginęło lub znalazło się przy przypadkowych dokumentach.
834
Na przykładzie Szlamka Winera dziwić może brak wytrwałości badawczej Sakowskiej, gdyż mimo zainteresowania losami tej postaci nie podjęła trudu ustalenia jego prawdziwej tożsamości. Szczegółowe informacje o Szlamku zawdzięczamy przede wszystkim Przemysławowi Nowickiemu:
835
836
„Materiały do instrukcji wydawniczej do dziejów najnowszych Polski”, oprac. Stanisław Kalabiński i Feliks Tych, Warszawa 1958, mps (kopia w zbiorach autora); Zob.
837
Raport „Gehenna Żydów…” został sporządzony w getcie warszawskim wiosną 1942 r. w czterech egzemplarzach (mps z trzema kopiami); pierwszy egzemplarz, poprawiony i uzupełniony przez Hersza Wassera, został przekazany na stronę aryjską i trafił w ręce polskich władz podziemnych, po wojnie znalazł się w zespole Delegatury Rządu RP na Kraj (AAN, 202/ II-30), pozostałe trzy egzemplarze zostały zakopane razem z pierwszą częścią ARG i wydobyto je w 1946 r. Ruta Sakowska do publikacji raportu wykorzystała tylko jeden z dwóch egzemplarzy zachowanych w ARG w AŻIH (trzeci egzemplarz znajduje się w zbiorach Żydowskiego Instytutu Naukowego [YIVO] w Nowym Jorku), zob.
838
Nagroda ustanowiona przed wojną dla osób szczególnie zasłużonych dla badania historii i kultury Żydów, obecnie przywrócona; jako pierwsza została nią nagrodzona